มิดซัมเมอร์ (Midsommar) ถ้าแปลเป็นภาษาอังกฤษก็น่าจะเป็นคำว่า Mid Summer ซึ่งแปลว่า วันกลางฤดูร้อน เป็นประเพณีการเฉลิมฉลองที่สำคัญ สำหรับชาวสวีเดนหลายคนแล้วเทศกาลนี้ถือว่า เป็นการเปิดโอกาสให้ญาติสนิทมิตรสหาย และ คนใกล้ชิดได้มาพบปะกันเพื่อเฉลิมฉลองกัน ส่วนใหญ่ผู้คนจะทำการเฉลิมฉลองกันทุกปี
ใน 1 วันก่อนวันมิดซัมเมอร์ ในภาษาสวีเดนเรียกว่า midsommarafton อ่านว่า มิดส่มมารฺอัฟต้อน นับว่าเป็นวันที่ใกล้กับวันที่มีระยะเวลายาวนานที่สุดของปี ที่กล่าวว่าเป็นวันที่ยาวนานที่สุดไม่ได้หมายความว่าใน 1 วัน จะมีจำนวนชั่วโมงมากกว่า 24 ชั่วโมง แต่หมายความถึงว่า วันนี้เป็นวันที่พระอาทิตย์ส่องแสงและสว่างเป็นระยะยาวนานที่สุดของปี โดยเฉพาะทางภาคเหนือของสวีเดนแล้วพระอาทิตย์ส่องแสงให้ความสว่างกันตลอดทั้งคืนเลยทีเดียว
จากปรากฏการณ์ดังกล่าวนี้จึงเรียกวันนี้ว่า “Sommarsolståndet” นั่นก็คือ วันครีษมายัน หรือ วันอุตตรายัน ซึ่งวันครีษมายันนี้เป็นปรากฏการณ์ที่ดวงอาทิตย์โคจรไปถึงจุดสูงสุดบนท้องฟ้าทางตอนเหนือ(solstice) ซึ่งเป็นวันที่ดวงอาทิตย์อยู่ไกลที่สุดจากเส้นศูนย์กลางของโลก ประมาณวันที่ 21 มิถุนายน วันนี้เป็นวันในฤดูร้อนที่มีกลางวันนานกว่ากลางคืน, ซึ่งกันตรงข้ามกับ เหมายัน (winter solstice) ในเทศกาลนี้มีการเฉลิมฉลองสืบทอดต่อกันมาเป็นระยะเวลานานหลายร้อยปีแล้ว วันก่อนหน้าวันมิดซัมเมอร์นี้ไม่ได้มีการเฉลิมฉลองกันในวันนี้กันทุกปีเสมอไป แต่จะทำการเฉลิมฉลองกันในทุกวันศุกร์ที่อยู่ใกล้ที่สุด ซึ่งปกติแล้วก็จะประมาณวันที่ 21 มิถุนายนพอดี ทั้งวันก่อนหน้าวันมิดซัมเมอร์ (midsommarafton) และ วันมิดซัมเมอร์ (midsommardagen) ซึ่งทั้ง 2 วันนี้เป็นวันหยุดราชการของประเทศสวีเดนอีกด้วย
ก่อนหน้าที่ศาสนาคริสต์จะเข้ามาสู่ที่ประเทศสวีเดน วันมิดซัมเมอร์นี้เป็นโอกาสที่ผู้คน สุมไฟเพื่อบวงสรวงแก่เทพธิดาแห่งการเจริญพันธุ์ (เทพเจ้าที่ช่วยมนุษย์เกี่ยวกับเรื่องเพศสัมพันธ์ของพวกเขา) ต่อมาเทศกาลมิดซัมเมอร์นี้ก็ได้กลายเป็นเทศกาลที่สำคัญของศาสนาคริตส์ไปด้วย ตามพระคำภีร์ไบเบิลเทศกาลมิดซัมเมอร์นี้จะมีขึ้นประมาณวันเดียวกับวันเกิดของ Johannes Döparen 6 เดือนก่อนพระเยซูประสูติ ซึ่งเป็นวันสำคัญทางศาสนาคริสต์ ถึงแม้ว่าจะเป็นเช่นนั้นดังที่กล่าวมา ก็ยังคงถือว่าเป็นเรื่องแปลกอยู่ดีที่จะไปโบสถ์กันในวันมิดซัมเมอร์ ชาวสวีเดนส่วนใหญ่จะชวนกันไปยังชนบท และ เฉลิมฉลองกันอย่างพร้อมหน้าพร้อมตากันกับครอบครัว และ เพื่อนของตน
สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ การใช้เวลาพบปะสังสรรค์คบค้าสมาคมกัน การรับประทานอาหารอร่อยๆ ร่วมกันอย่างมีความสุข สำหรับอีกหลายคนวันนี้อาจเป็นวันแรกของการหยุดพักร้อน และ เป็นทีแน่นอนอยู่แล้วที่ว่าผู้คนต้องการที่จะฉลองกันในวันมิดซัมเมอร์กันแทบทุกคน และผู้คนส่วนใหญ่จะใช้เวลาอยู่กันข้างนอกบ้านโดยไม่คำนึงว่าอากาศจะเป็นเช่นไร ไม่ว่าฝนจะตก หรือ แดดจะออกก็ตาม การฉลองเทศกาลนี้ไม่ได้มีพิธีเหมือนกันไปทุกแห่ง
โดยปกติแล้วในแต่ละครอบครัวจะมีประเพณีของตนเอง บางคนฉลองร่วมกับครอบครัว และ ญาติ ในขณะที่บางคนก็ไปพบปะสังสรรค์กับเพื่อนฝูง แต่สิ่งที่เหมือนกัน คือ อาหาร ในวันมิดซัมเมอร์นี้แทบทุกคนจะรับประทาน มันฝรั่งสดต้นฤดู (färsk potatis) และ ปลาเฮอริงหมัก(inlagd sill), เป็นปลาชนิดหนึ่ง เครื่องดื่มที่นิยมดื่มคู่กับอาหารคือ เหล้าที่เรียกว่า สนุ่บเบ่ะ (nubbe) หรือ สนั๊พสฺ (snaps) ซึ่งจะนำมาเสริฟในแก้วเล็กๆ ส่วนอาหารหวานจะรับประทานสตอรเบอร์รีซึ่งราคาอาจจะสูงหน่อยในช่วงมิดซัมเมอร์นี้
ในช่วงเทศกาลมิดซัมเมอร์นี้มีปริมาณการบริโภคอัลกอฮอล์เพิ่มขึ้นกันในปริมาณมาก ซึ่งมันก็ไม่ใช่เรื่องที่น่าปกปิดอะไรที่ชาวสวีเดนหลายคนมักชอบดื่มกันในปริมาณมากๆ โดยเฉพาะดื่มในเทศกาลมิดซัมเมอร์ นอกจากนั้นยังจะมีการร้องเพลงพิเศษๆ ขณะที่ดื่มสนั๊พสฺ (snaps) เพลงเหล่านี้เรียกว่า สนั๊พสฺวีซูรฺ (snapsvisor) ซึ่งขณะที่ดื่มก็ใช้การร้องเพลงเป็นกิจกรรมร่วมกัน ที่ประเทศสวีเดนถือว่า อัลกอฮอล์เป็นของคู่กันกับวันหยุด ต่างกับทางยุโรปตอนใต้
ชาวสวีเดนหันมาดื่มกันในวันหยุด และ ดื่มกันจนมืนเมา อัลกอฮอล์นับว่าเป็นสิ่งสำคัญสำหรับชาวสวีเดนบางคนที่จะใช้เพื่อช่วยผ่อนคลายจากความเครียด และ ทำให้เกิดความสนุกสนาน สำหรับคนที่ไม่ดื่มอาจจะรู้สึกลำบากใจที่จะปฏิเสธ เพราะคนบางคนไม่เคารพความตั้งใจที่จะไม่ดื่มของเรา
แต่มิดซัมเมอร์นี้ยังเป็นการเปิดโอกาสให้ครอบครัวได้ทำกิจกรรมร่วมกันอีกด้วย กิจกรรมที่ว่านั้นก็ เช่น การออกไปเก็บดอกไม้ด้วยกันในวันก่อนวันมิดซัมเมอร์ และนำมาใช้ประกอบในการทำสิ่งต่างๆ ที่หลากหลายออกไป ที่นิยมที่สุดก็คือนำดอกไม้มาทำพวงมาลัยวงใหญ่เอาไว้สวมบนศีรษะ มีความเชื่อในประเพณีอีกอย่างหนึ่งคือ ผู้หญิงที่ยังไม่ได้แต่งงานจะออกไปเก็บดอกไม้ 7 ชนิด แล้วนำมาวางใต้หมอน เวลานอนตอนกลางคืนก่อนวันมิดซัมเมอร์ ถ้าโชคดีอาจจะ ฝันถึงเนื้อคู่ของตนที่จะได้แต่งงานกันในอนาคตก็ได้
เสามิดซัมเมอร์ (Midsommarstången) – สัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบรูณ์
นอกเหนือจากนั้นแล้วผู้คนยังนำดอกไม้ไปใช้ในประดับตกแต่งสัญลักษณ์แห่งมิดซัมเมอร์ด้วย เสามิดซัมเมอร์ (midsommarstången) มีลักษณะคล้ายเสาธง แต่ความแตกต่าง คือ เสามิดซัมเมอร์นั้นจะประดับและตกแต่งด้วยใบไม้และดอกไม้ อีกทั้งยังมีรูปร่างแปลกออกไป ในบางภูมิภาคของประเทศสวีเดนใช้เสาธง หรือบางที่ก็ทำเสาเอง เสามิดซัมเมอร์นี้ เป็นจุดศูนย์กลางในการเฉลิมฉลอง และ สถานที่หลายแห่งก็จะมีการเต้นรอบๆเสา ร้องเพลง และ เคลื่อนไหวไปตามจังหวะเพลงด้วย เพลงที่นิยมกันมากคือ “Små grodorna – เจ้ากบตัวน้อย” ซึ่งมีจุดประสงค์ให้ทุกคนเต้นไปตามจังหวะเพลง และ แสดงเป็นกบ มีการละเล่นต่างๆ เช่น วิ่งกระสอบ ชักเย่อ เหวี่ยงเกือกม้า คาบช้อนที่มีไข่วางอยู่โดยไม่ให้ตก ฯลฯ การฉลองเทศกาลมิดซัมเมอร์จะมีกิจกรรมประมาณนี้
การเฉลิมฉลองอาจแตกต่างไปสำหรับกลุ่มวัยรุ่น ที่ประเทศสวีเดนคนที่มีอายุน้อยก็จะฉลองมิดซัมเมอร์ที่อื่น ซึ่งไม่ได้ฉลองรวมกับพวกผู้ใหญ่, โดยปกติก็จะไปเที่ยวด้วยกันเป็นกลุ่มคนที่มีอายุใกล้เคียงกัน เด็กวัยรุ่นหลายคนรวมตัวกันที่บริเวณที่พักแรมใกล้ทะเล เพื่อที่จะฉลองในแบบของตนเอง ที่นั่นไม่ค่อยจะมีเสามิดซัมเมอร์ และ ปลาเฮอริงหมัก สำหรับวัยรุ่นแล้ว เทศกาลมิดซัมเมอร์เหมือนกับการไปงานเทศกาลที่ไปได้พบปะกับคนหน้าใหม่ๆ และเพื่อนกลุ่มใหม่ๆซะมากกว่า
ถึงแม้ว่า Öland จะเป็นเกาะในประเทศสวีเดน แต่ก็มีการจัดการเฉลิมฉลอง Midsommar เหมือนกัน 🙂
เรียบเรียงและเนื้อหาบางส่วนจาก: http://thai2sweden.com/index-2-010.html
